Odwojując się do poznanych wierszy Horacego (Do Leukone, Wybudowałem pomnik) omów najważniejsze elementy jego postawy poetyckiej.

Wiersze Horacego są pieśniami o charakterze podniosłym, biesiadnym, religijnym i filozoficznym. W "Do Leukone" możemy się potkać z poglądem zwanym horacjanizmem, czyli połączeniem epikureizmu i stoicyzmu. W wierszu znajduje się słynne hasło carpe diem, co oznacza chwytaj dzień, jest to przykład epikureizmu. Mamy także zasadę aurea mediocritas, czyli złoty środek- we wszystkim należy zachować umiar, co przypomina poglądy Stoików.

W wierszu pt. "wybudowałem pomnik" pojawia się pojęcie nieśmiertelnego poety oraz jego niezniszczalnej poezji. Horacy przekonany jest, że jego teksty przetrwają wieki.

Poezja Horacego jest jedną z najważniejszych w kulturze źródeł europejskich.Jest on autorem wielu związków frazeologicznych używanych na co dzień i nie tylko: Non omnis moriar - nie wszystek umrę, spotykamy się z tymi słowami na prawie każdym cmentarzu.

Udowodnij, że "Iliada" i "Odyseja" Homera zasługują na miano arcydzieł eposu greckiego.

"Iliada" i "Odyseja" były pierwszymi wzorcowymi eposami. Epos jest to utwór przedstawiający bohaterów na tle ważnych wydarzeń historycznych (wojna czy wędrówka w poszukiwaniu miejsca osiedlenia). Dzieła Homera wywarły wielki wpływ na dzieje literatury europejskiej. Epos zaczyna się najczęściej inwokacją, tak jak zrobił to homer w swoich dziełach. Iliadę i Odyseję nazywamy arcydziełami ponieważ jest zachowana zasada spójności tekstu oraz utwory przedstawiają wątki ważne dla kultury w tamtych czasach oraz w naszych, są więc ponadczasowe. 

Iliada

Odyseja

Porównaj tematykę i formę liryki Anakreonta, Tyrtajosa i Safony.

Tyrtajos- pisał najczęściej patriotyczne elegie (gr. pieśni żałobne). Od jego imienia pochodzi poezja tyrtejska, nawołuje ona do walki w obronie ojczyzny. Jego pieśni śpiewano podczas wypraw wojennych, nakłada ludzi do walki. W jego utworach pojawia się motyw walki za ojczyznę.

"Dulce et decorum est pro patria mori" Słodko i zaszczytnie jest umierać za ojczyznę.

Safona- mistrzyni liryki miłosnej. Najwybitniejsza przedstawicielka tzw. liryki eolskiej. Platon nazywał ją "dziesiątą Muzą". Poetka jest autorką modlitw i pieśni weselnych.

Anakreont- autor licznych pieśni głoszących pochwałę wina, miłości, biesiady. Przedstawiciel tzw. poezji biesiadnej. W przeciwieństwie do Safony przedstawiał miłość żartobliwie, z dystansem. 

Jaką rolę w życiu i kulturze starożytnych Greków i Rzymian odgrywały mity? Czy współcześnie są one odczytywane podobnie?

W starożytności mity są jedynym wytłumaczeniem ogarniającego nas świata. Odpowiadały na one na pytania które każdy sobie zadawał i wciąż zadaje. Tłumaczyły one jak powstawał świat. Mitologia choć wymyślona prawdopodobnie przez zwykłych ludzi przypomina naszą Biblię. Mity zawierały istotne dla jakiejś wspólnoty pouczenie. Teraz są odczytywane inaczej. Zostało już mało religii wierzących  w politeizm, więc większość ludzi odrzuciła mity, ale każda religia ma swoją księgę, która podpowiada co powinniśmy robić 

Podsumowując: Ludzie już nie wierzą w mity, dzięki wciąż rozwijającej się nauce ludzie potrafią wytłumaczyć wiele zjawisk, jednak zawierają one istotne dla nas pouczenia, mają charakter symboliczny.  Dzisiaj słowo "mit" oznacza coś zmyślonego. Wykorzystujemy je co dzień jako krótkie anegdotki zawierające morał, którymi pouczamy dzieci. Mity są często wykorzystywane w sztuce nie jako świętość jak u starożytnych Greków, lecz jako dobry temat, który przyciągnie widza. 

Na Przykładzie "Króla Edypa" Sofoklesa wyjaśnij kluczowe dla tragedii greckiej pojęcia: katharsis, tragizm i hybris.

Katharsis (gr. oczyszczenie) - "oczyszczenie" widza od uczucia litości i trwogi, pobudzającego widza do podziwu i współczuwania. Odreagowanie stłumionych emocji. Czytając czy oglądając "Króla Edypa" widź utożsamiał się z głównym bohaterem i mógł oskarżyć za wszystkie nieszczęścia Los. 

Tragizm- ukazanie nierozwiązywalnego konfliktu - jednostka mierzy się z siłą wyższą  (fatum, bogiem, ideą), nieuchronne zmierzanie do katastrofy. Edyp nie był niczemu winien. Klątwa została przepisana mu przed urodzeniem. Gdy poznaje przepowiednie próbuje zmienić swój los, jednak jest to niemożliwe. 

Hybris- ludzka pycha wynikająca z naiwnego przeświadczenia, że można oszukać przeznaczenie. Edyp aby oszukać przeznaczenie chciał uciec od niego, niestety był to zły krok.

Czy poglądy filozofów greckich, zwłaszcza stoików, epikurejczyków i cyników, mogą być inspiracją do ukształtowania postawy życiowej współczesnego młodego człowieka? 

Najważniejsze nurty filozoficzne w starożytnej Grecji:

Stoicyzm- nurt w filozofii zapoczątkowany przez Zenona z Kition. Stoicy uważali, że człowiek powinien żyć zgodnie z naturą, czyli doskonalić cnotę i rozumieć iż jego los jest wyznaczony przez opatrzność.Światem rządzi rozum, dlatego też możliwe jest życie zgodne z naturą. "nie unosić się w szczęściu , nie pogrążać się w rozpaczy". Założenia:

I.Świat jest realny, nie istnieje świat pozazmysłowy.

II.Dusza jest śmiertelna

Epikureizm- kierunek filozoficzny zapoczątkowany w starożytności przez Epikura. Do szczęścia prowadzi przyjemność, a jej warunkiem wystarczającym jest brak cierpień. Człowiek powinien korzystać z  życia "Carpe diem".

hedonizm- pogląd, zgodnie z którym najbardziej wartościowym dobrem jest szczęście.

Cynizm- negatywny pogląd na naturę ludzką- życie ludzkie jest marne, jedyną wartością w życiu jest cnota. Cynicy odrzucili normy społeczne, uznali, że człowiek powinien kierować się rozumem. 

Sceptycyzm- przekonanie, że na żaden temat nie można osiągnąć wiedzy pewnej. Wszystkie sądy o rzeczywistości są wątpliwe. Skrajny sceptycyzm stworzył Pyrron z Elidy, który powiadał, że trzeba "zawiesić sądy" i nie wydawać opinii, zachowując niewzruszony spokój i obojętność.

Czy w dzisiejszych czasach możemy czerpać inspirację do ukształtowania postawy życiowej z filozofii starożytnych Greków? Myślę, że tak. Najbardziej trafne, moim zdaniem były założenia Stoików: nie należy unosić się w szczęściu oraz nie pogrążać się w rozpaczy, ale w takim razie czy reszta filozofów nie miała racji? Wcale nie. Powinniśmy chwytać dzień, żyć pełnią życia, tylko z umiarem. Zgadzam się także ze Sceptykami,wszystkie sądy o rzeczywistości są wątpliwe, ale dlaczego mamy nie wydawać opinii? Wszyscy mieli w jakim stopniu rację.To są tylko podpowiedzi, niestety sami musimy wiedzieć czym kierować się w życiu. 

Omów główne założenia filozofii Platona i Arystotelesa. Zaopatrywania którego z nich są Ci bliższe? Uzasadnij swoje stanowisko.

Platon: był on uczniem Sofoklesa, początkowo był wierny swojemu nauczycielowi i zajmował się sprawami etyki i praktyki. Później opracował teorię idei i głosił tezę o nieśmiertelności duszy: "Człowiek, to dusza uwięziona w ciele i tęskniąca do idealnego świata, a świat to odbicie świata wiecznych idei". Platon zabierał też głos w kwestii społecznej. Ludzie powinni być zjednoczeni i pomagać sobie nawzajem.

Arystoteles: uczeń Platona. Podzielił filozofię na teoretyczną i praktyczną. Do teoretycznej (później nazywanej metafizyką) zaliczał matematykę, fizykę i filozofię. Do drugiej - etykę i politykę. Odszedł od teorii idei, uznając, że istne ją tylko rzeczy konkretne, a każda z nich składa się z materii oraz formy.  Arystoteles uważał także, że wszelka wiedza przychodzi z doświadczenia: "prawda to zgodność sądu z rzeczywistością". Przyjmował zasadę złotego środka. Za cel państwa uważał wspólne dobro wszystkich obywateli.

Nauki Platona są mi bliższe, a dokładniej teoria idei, można ją porównać do Nieba i Ziemi. Nasz świat jest "zmyślony", ludzie mają nadzieję, że dostaną się do nieba gdzie będą już zawsze szczęśliwi. "Dusza została usunięta ze świata idei, żeby tam wrócić musi być oczyszczona poprzez uwięzienie jej w ciele." Jeśli chodzi o kwestie społeczne Platon stworzył legendę o piekle i niebie, czyli o ludziach z za długimi łyżkami, pokazując, że aby państwo przetrwało wszyscy muszą sobie pomagać i być zjednoczeni. Filozof jako pierwszy uważał, że kobiety mają takie same prawa jak mężczyźni. "Państwo, które nie kształci i nie ćwiczy kobiet jest jak człowiek, który trenuje tylko prawą rękę". Obserwując nadużycie swoich stanowisk przez ateńskich urzędników stwierdził, że rządzący zwykle działają w swoim własnym interesie, niekoniecznie zgodny z dobrem państwa.

Bibliografia: -Encyklopedia szkolna PWN

-"Teoria idei: ewolucja myśli Platońskich" Bogdan Dembiński

Fresk Rafaela "szkoła ateńska" - Platon i Arystoteles: